Współuzależnienie to złożony i bolesny problem, który dotyka osoby blisko związane z osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych, hazardu, pracy, jedzenia, internetu, a nawet… innych ludzi. Życie w cieniu uzależnienia bliskiej osoby prowadzi do zatracenia własnej tożsamości, potrzeb i granic. Osoba współuzależniona koncentruje całą swoją energię na kontrolowaniu i naprawianiu sytuacji uzależnionego, ignorując własne emocje i zaniedbując własne życie. Czujesz, że żyjesz życiem kogoś innego, a Twoje szczęście jest całkowicie uzależnione od zachowania innej osoby? Być może jesteś współuzależniony. Pytanie, które zadaje sobie w takiej sytuacji każdy dotknięty problemem to: jak wyjść ze współuzależnienia?
Choć proces wychodzenia ze współuzależnienia jest trudny i wymaga czasu, jest jak najbardziej możliwy. To podróż ku odzyskaniu siebie, zbudowaniu zdrowych relacji i wzięciu odpowiedzialności za własne szczęście. W tym artykule omówimy kluczowe kroki i strategie, które pomogą Ci zrozumieć ten problem, zaakceptować go i zacząć proces zdrowienia. Przygotuj się na zmiany – to będzie trudna, ale satysfakcjonująca podróż!
Czym jest współuzależnienie?
Zanim przejdziemy do konkretnych strategii, jak wyjść ze współuzależnienia, warto dobrze zrozumieć, czym ono jest. Współuzależnienie nie jest chorobą w sensie medycznym, ale raczej wzorcem zachowań, myśli i emocji, które rozwijają się w odpowiedzi na chroniczny stres związany z życiem obok osoby uzależnionej. Osoby współuzależnione często wykazują następujące cechy:
- Nadmierne poczucie odpowiedzialności: Czują się odpowiedzialne za uzależnienie i zachowanie bliskiej osoby, starając się kontrolować jej działania i naprawiać szkody.
- Trudności z wyznaczaniem granic: Mają problemy z mówieniem „nie” i pozwalają na przekraczanie swoich granic, bojąc się odrzucenia lub pogorszenia sytuacji uzależnionego.
- Niskie poczucie własnej wartości: Uważają się za niewystarczająco dobre i szukają akceptacji u innych, szczególnie u osoby uzależnionej.
- Potrzeba kontroli: Starają się kontrolować otoczenie i zachowanie innych, aby czuć się bezpiecznie i przewidywalnie.
- Zaprzeczanie: Nie dopuszczają do siebie prawdy o uzależnieniu bliskiej osoby i ukrywają problem przed innymi.
- Skłonność do poświęceń: Rezygnują z własnych potrzeb, marzeń i celów, aby zadowolić innych i uniknąć konfliktów.
- Problemy z wyrażaniem emocji: Tłumią swoje emocje i nie potrafią zdrowo wyrażać złości, smutku czy lęku.
- Izolacja: Stopniowo wycofują się z życia społecznego i unikają kontaktów z innymi, aby ukryć problem.
- Perfekcjonizm: Dążą do perfekcji we wszystkim, co robią, aby zasłużyć na akceptację i uniknąć krytyki.
Warto zaznaczyć, że współuzależnienie nie dotyczy tylko osób blisko związanych z osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych. Może dotyczyć również relacji z osobami cierpiącymi na inne zaburzenia, takie jak zaburzenia odżywiania, zaburzenia osobowości czy hazard.
Pierwszy krok: Uznanie problemu
Pierwszy i najważniejszy krok na drodze do tego, jak wyjść ze współuzależnienia, to uświadomienie sobie i zaakceptowanie faktu, że problem istnieje. Często jest to najtrudniejszy etap, ponieważ osoba współuzależniona przez długi czas żyje w zaprzeczeniu, tłumacząc i usprawiedliwiając zachowanie bliskiej osoby.
Zadaj sobie szczere pytania:
- Czy poświęcam całą swoją energię na pomaganie i kontrolowanie osoby uzależnionej?
- Czy zaniedbuję własne potrzeby i marzenia?
- Czy czuję się odpowiedzialny/a za szczęście i bezpieczeństwo bliskiej osoby?
- Czy ukrywam problem uzależnienia przed innymi?
- Czy czuję się bezradny/a i wyczerpany/a?
Jeśli odpowiedzi na większość tych pytań brzmią „tak”, istnieje duże prawdopodobieństwo, że jesteś współuzależniony/a. Uznanie tego faktu to pierwszy krok do zmiany i rozpoczęcia procesu zdrowienia. Pamiętaj, że to nie jest powód do wstydu, ale sygnał, że potrzebujesz pomocy i wsparcia.
Ustalanie i egzekwowanie granic
Ustalanie i egzekwowanie granic to kluczowy element w procesie tego, jak wyjść ze współuzależnienia. Oznacza to nauczenie się mówienia „nie”, stawiania na pierwszym miejscu swoich potrzeb i dbania o własne granice emocjonalne i fizyczne. Dla osoby współuzależnionej, która przez długi czas poświęcała się dla innych, może to być trudne, zwłaszcza że osoby uzależnione często posługują się manipulacją, aby osiągnąć swoje cele i utrzymać kontrolę. Dlatego tak ważne jest, aby być świadomym tych taktyk i nie ulegać im. Następnie, należy zbudować silną pozycję i odzyskanie kontroli nad własnym życiem.
Jak to zrobić?
- Zdefiniuj swoje granice: Zastanów się, jakie zachowania ze strony innych osób są dla Ciebie nieakceptowalne i jakie potrzeby musisz zaspokoić, aby czuć się dobrze.
- Komunikuj swoje granice w sposób jasny i stanowczy: Powiedz bliskim osobom, czego oczekujesz i jakie konsekwencje nastąpią, jeśli Twoje granice zostaną przekroczone.
- Konsekwentnie egzekwuj swoje granice: Nie pozwól innym osobom na przekraczanie Twoich granic i bądź konsekwentny/a w egzekwowaniu konsekwencji.
- Pamiętaj, że masz prawo do mówienia „nie”: Nie czuj się winny/a, odmawiając innym osobom, jeśli czujesz, że coś jest wbrew Twoim potrzebom lub wartościom.
Ustalanie i egzekwowanie granic to proces, który wymaga czasu i praktyki. Nie zrażaj się, jeśli na początku będziesz popełniać błędy. Najważniejsze, to być konsekwentnym/a i pamiętać, że masz prawo do dbania o siebie i swoje potrzeby.
Odzyskiwanie tożsamości – Skup się na sobie!
Kolejny ważny aspekt w procesie jak wyjść ze współuzależnienia to ponowne skupienie się na sobie. Przez lata, żyjąc w cieniu uzależnienia bliskiej osoby, prawdopodobnie zapomniałeś/aś o własnych pasjach, marzeniach i potrzebach. Nadszedł czas, aby to zmienić.
- Odkryj na nowo swoje zainteresowania: Przypomnij sobie, co lubiłeś/aś robić w przeszłości i spróbuj do tego wrócić. Odkryj nowe hobby i pasje, które sprawią Ci radość i pozwolą oderwać się od problemów.
- Zadbaj o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne: Regularnie ćwicz, zdrowo się odżywiaj, wysypiaj się i spędzaj czas na świeżym powietrzu. Znajdź czas na relaks i odpoczynek. Rozważ terapię indywidualną lub grupową, aby poradzić sobie z trudnymi emocjami i nauczyć się zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem.
- Buduj zdrowe relacje: Otaczaj się ludźmi, którzy Cię wspierają i akceptują. Unikaj relacji toksycznych i konfliktowych. Naucz się komunikować swoje potrzeby w sposób asertywny i buduj relacje oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
- Ustalaj cele i dąż do ich realizacji: Wyznacz sobie cele, które są dla Ciebie ważne i dąż do ich realizacji. To pomoże Ci odzyskać poczucie kontroli nad własnym życiem i zbudować poczucie własnej wartości.
Pamiętaj, że dbanie o siebie nie jest egoizmem, ale koniecznością. Aby móc pomagać innym, musisz najpierw zadbać o siebie. Im lepiej będziesz się czuł/a ze sobą, tym łatwiej będzie Ci stawiać granice i budować zdrowe relacje.
Terapia i grupy wsparcia: Nie musisz być sam/a
Walka z współuzależnieniem może być trudna i samotna. Dlatego tak ważne jest skorzystanie z pomocy specjalistów i dołączenie do grup wsparcia. Terapia indywidualna lub grupowa może pomóc Ci zrozumieć przyczyny współuzależnienia, przepracować trudne emocje i nauczyć się zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem i trudnymi sytuacjami.
Grupy wsparcia, takie jak Al-Anon lub DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików), oferują bezpieczne i anonimowe miejsce, gdzie możesz dzielić się swoimi doświadczeniami z innymi osobami, które rozumieją, przez co przechodzisz. Słuchanie historii innych osób, otrzymywanie wsparcia i dzielenie się swoimi problemami może być niezwykle pomocne w procesie zdrowienia.
Profesjonalna pomoc jest nieoceniona w procesie jak wyjść ze współuzależnienia. Terapeuta pomoże Ci zidentyfikować Twoje wzorce zachowań, które przyczyniają się do współuzależnienia i opracować strategie, aby je zmienić. Może pomóc w budowaniu poczucia własnej wartości, ustalaniu granic i radzeniu sobie z trudnymi emocjami.
Unikanie zachowań ułatwiających uzależnienie
W procesie jak wyjść ze współuzależnienia niezwykle istotne jest unikanie zachowań, które w sposób pośredni ułatwiają lub wręcz umożliwiają trwanie uzależnienia. Należą do nich:
- Usprawiedliwianie zachowań osoby uzależnionej: Przestań tłumaczyć i usprawiedliwiać zachowania osoby uzależnionej przed sobą i innymi. To uniemożliwia jej wzięcie odpowiedzialności za swoje czyny i utrudnia proces zdrowienia.
- Finansowanie uzależnienia: Nie pożyczaj i nie dawaj pieniędzy osobie uzależnionej, jeśli wiesz, że zostaną one przeznaczone na zakup substancji psychoaktywnych lub hazard.
- Uprzątanie bałaganu po osobie uzależnionej: Nie sprzątaj po osobie uzależnionej, nie załatwiaj za nią spraw, nie kłam za nią. Pozwól jej ponosić konsekwencje swoich czynów.
- Krycie uzależnienia: Nie ukrywaj problemu uzależnienia przed innymi osobami. To nie jest powód do wstydu, a wręcz przeciwnie – otwarte mówienie o problemie może pomóc osobie uzależnionej w podjęciu leczenia.
Zachowania te, choć często podyktowane troską i chęcią pomocy, w rzeczywistości tylko utrwalają uzależnienie i uniemożliwiają osobie uzależnionej podjęcie leczenia.
Akceptacja bezwarunkowa – ale dla siebie, nie dla uzależnienia
Akceptacja bezwarunkowa to kluczowy element filozofii zdrowienia. Oznacza to zaakceptowanie faktu, że nie masz kontroli nad zachowaniem osoby uzależnionej i że nie możesz jej zmienić. Możesz jednak zaakceptować siebie ze wszystkimi swoimi wadami i zaletami, ze wszystkimi swoimi emocjami i doświadczeniami.
Akceptacja nie oznacza zgody na zachowanie osoby uzależnionej. Możesz akceptować osobę, ale nie akceptować jej uzależnienia i zachowań z nim związanych. Możesz kochać osobę uzależnioną, ale jednocześnie stawiać jej granice i chronić siebie.
Pamiętaj, że jak wyjść ze współuzależnienia to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i determinacji. Nie zrażaj się, jeśli na początku będziesz popełniać błędy. Najważniejsze, to być konsekwentnym/a i pamiętać, że masz prawo do dbania o siebie i swoje potrzeby.
Odzyskiwanie siebie to inwestycja w przyszłość
Wychodzenie ze współuzależnienia to długa i kręta droga, ale jej celem jest odzyskanie siebie, swojej tożsamości i kontroli nad własnym życiem. To inwestycja w Twoje przyszłe szczęście i zdrowie emocjonalne. Nie bój się szukać pomocy i wsparcia. Pamiętaj, że nie jesteś sam/a. Istnieją ludzie, którzy rozumieją, przez co przechodzisz i chcą Ci pomóc.
Kluczem do sukcesu w walce ze współuzależnieniem jest zrozumienie problemu, ustalanie i egzekwowanie granic, skupienie się na sobie, korzystanie z pomocy specjalistów i grup wsparcia oraz unikanie zachowań ułatwiających uzależnienie. Pamiętaj, że proces jak wyjść ze współuzależnienia to przede wszystkim proces powrotu do siebie, do swoich potrzeb i do życia, na które zasługujesz.
Nie poddawaj się! Każdy krok, nawet najmniejszy, przybliża Cię do odzyskania wolności i szczęścia. Zacznij już dziś! Zadzwoń do nas pod numer 531 432 011.